Nederlandse MKB’ers die zakendoen met ontwikkelingslanden ontplooien vaker maatschappelijk verantwoorde initiatieven. Tegelijk zijn ze steeds kritischer op de positieve impact die ze in hun eentje kunnen hebben. Dat blijkt uit gesprekken met bijna 1200 MKB’ers, waarvan MVO Nederland vandaag de resultaten publiceert.
Volgens de zogeheten ‘IMVO Thermometer 2015’ doet 21% van de respondenten zaken met ontwikkelingslanden en opkomende markten, zoals China en India. 15% doet uitsluitend indirect zaken met deze buitenlandse markten (bijvoorbeeld via een Nederlandse leverancier of een groothandel). 9% heeft (ook) directe handels- of investeringsrelaties met ontwikkelingslanden en opkomende markten.
Verantwoordelijkheidsgevoel
Van de ondervraagde MKB’ers vindt 77% dat Nederlandse bedrijven ten minste gedeeltelijk verantwoordelijk zijn voor sociale en milieuvraagstukken in landen waar(mee) zij zakendoen (2013: 69%). Voor 5% is ‘een maatschappelijke bijdrage leveren’ zelfs de belangrijkste reden dat ze zakendoen in ontwikkelingslanden: de zogenaamde ‘social entrepreneurs’.
Gedrag
Bijna de helft van de MKB’ers die bewust zakendoen met ontwikkelingslanden stelt strenge MVO-eisen in de eigen vestiging en aan hun zakelijke partners in deze landen. Hiervan neemt 32% milieubeschermende maatregelen, 28% traint lokaal personeel over MVO-onderwerpen en 17% maakt gebruik van een keurmerk.
Ondernemers die (direct of indirect) zakendoen met ontwikkelingslanden en opkomende markten vertonen vaker MVO-gedrag dan ondernemers die geen zakendoen met deze landen (72% vs. 62%). Niet alleen vertonen ze zelf goed gedrag: ze vinden ook dat collega-ondernemers zich in toenemende mate (redelijk) goed gedragen (2015: 70%; 2014: 38%).
Opvallend is dat ondernemers in de sectoren leer, textiel, tuinbouw en stedelijke ontwikkeling relatief veel MVO-maatregelen nemen. MVO Nederland heeft de laatste jaren geprobeerd het MVO-bewustzijn in deze branches te vergroten en bedrijven te helpen met duurzaam ondernemen in ontwikkelingslanden.
Machteloos
Ondanks het toenemende MVO-bewustzijn en –gedrag zijn MKB’ers die internationaal zakendoen zelfkritischer geworden. Ze voelen zich ‘machtelozer’ om problemen in ontwikkelingslanden in hun eentje op te lossen. Meer kennis betekent blijkbaar ook meer besef hoe lastig het is MVO-problemen in het buitenland aan te pakken.
‘Veel MKB’ers willen maatschappelijk verantwoord ondernemen in ontwikkelingslanden of doen dat al. Nieuw is dat ondernemers kritischer zijn op de impact van hun handelen. Veel MKB´ers voelen zich te klein om in hun eentje veel positiefs uit te richten.’ – Gerdien Dijkstra, onderzoekscoördinator bij MVO Nederland
MVO Nederland clustert daarom internationale ondernemers, experts en stakeholders in kleine coalities om zo gezamenlijk te investeren in betere arbeidsomstandigheden en milieubescherming in ontwikkelingslanden. Denk aan gezamenlijke inkoop van duurzame producten of gezamenlijke investering in betere en veiliger productiemethoden.
Struisvogels
Er is ook een groep MKB’ers die überhaupt niet weet waar te beginnen met MVO in ontwikkelingslanden. Deze ‘struisvogels’ vinden niet dat ze bijdragen aan maatschappelijke problemen (zoals slechte arbeidsomstandigheden) en vinden het een zaak van de lokale overheid om zulke problemen op te lossen. Van de bedrijven die direct zakendoen met een ontwikkelingsland, wist 23% geen enkel maatschappelijk probleem te noemen, zoals armoede, corruptie, milieuvervuiling of slechte arbeidsomstandigheden.
Bij indirect zakendoen kan zelfs 34% van de ondernemers geen maatschappelijke thema’s noemen die spelen in het betreffende land. Positief perspectief: dit percentage is flink lager dan in 2014 (55%), wat een tweede sterke aanwijzing is dat de bewustwording onder ondernemers die indirect zakendoen met ontwikkelingslanden is toegenomen.
Het Thermometeronderzoek is uitgevoerd door Conclusr, M-Research en Sustainalize, in opdracht van MVO Nederland.