In het kader van de Green Deal heeft de Europese Unie de afgelopen jaren de rapportageverplichting (CSRD) en de zorgplicht voor de waardeketen (CSDDD) omarmd. Recent is voorgesteld om de regeling samen te voegen in de zogeheten Omnibus-verordening. De commissie maakt zo een knieval voor de holle financiële zombie-economie die onze planeet om zeep helpt en mensen uitbuit.
Waar de CSRD voor meer dan 50.000 bedrijven gold, zijn dat er in het nieuwe voorstel van de Commissie nu 80 procent (!!) minder. De bedrijven die nu gevrijwaard worden, vertegenwoordigen zo’n 4 triljard euro aan omzet. Zij hoeven nu bijvoorbeeld geen klimaattransitieplan te schrijven. In de meest voorzichtige schatting betekent dit dat er voor 100 miljoen ton CO2-uitstoot geen reductieplannen worden opgesteld. Met een bescheiden prijskaartje van 200 euro per ton CO2 betekent dit 20 miljard euro aan klimaatschade. Dit is nog los van kosten door biodiversiteit-, water-, armoedeschade. Ter vergelijking: de Europese Commissie claimt 6 miljard euro aan lastenverlichtingen te realiseren voor bedrijven met de Omnibus.
Ook de zorgplicht wordt kleiner. Onder de Omnibus hoeven bedrijven nu alleen nog kritisch te zijn op hun directe leveranciers, terwijl vaak blijkt dat de grootste milieu- en mensenrechtenproblematiek zich aan het begin van de keten bevind. Dit betekent bijvoorbeeld dat kledingmerken alleen naar de laatste productiestap hoeven te kijken. Ze krijgen zo een vrijbrief om weg te kijken bij de productie van textiel, waar vaak gedwongen arbeid voorkomt, of bij de productie van katoen, waar onderbetaling eerder de norm dan een uitzondering is. (…)
De wetgeving geeft twee suggesties voor bedrijven die een stapje meer willen doen dan het minimale. Bedrijven kunnen vrijwillig (een deel van) de CSRD en de CSDDD volgen. Zo zouden wij iedereen een goede analyse aanbevelen om zo de belangrijkste impact op de wereld en risico’s voor je organisatie in kaart te brengen. Een klimaattransitieplan is geen luxe, maar bittere noodzaak. En ook als de CSDDD het je niet verplicht, moet je onderzoek doen naar je waardeketens voordat een NGO je businessmodel kan ontmaskeren.
Ten tweede zijn er sinds kort (wederom vrijwillige) standaarden voor MKB-bedrijven. Deze zijn opmerkelijk helder geschreven en makkelijk toe te passen. Ze brengen een MKB-bedrijf snel naar de kern en helpen een onderscheidend verhaal te vertellen. Dat je niet hoeft te rapporteren, betekent niet dat je het niet kunt.
De Omnibus is een vertraging in het verduurzamen van Europa. Er is terechte frustratie bij de voorlopers. Maar de nieuwe situatie is ook een kans. Door vrijwillig openheid te tonen, kunnen voorlopers zich misschien nog wel beter onderscheiden.
Omnibus? De impact trein is al lang vertrokken!!
Michel Scholte, co-founder Impact Institute en co-founder CSRD DAY en CSRD Awards
