TNO zet zich in voor een duurzame samenleving dankzij slimme innovaties die bijdragen aan een klimaatneutrale samenleving. Maar ook voor de eigen organisatie neemt TNO haar verantwoordelijkheid. Hoe duurzaam is TNO zelf? We spreken de CSR officer die hiervoor verantwoordelijk is.
Van duurzame energie in de gebouwen, hergebruik van meubilair tot recyclen van afval en onderzoeksmaterialen zoals veiligheidsbrillen; TNO wil klimaatneutraal worden in 2040. Mede mogelijk gemaakt door slim gebruik van de eigen experts.
CSR Officer Mathieu Baas: “Klimaatonderzoek toont aan dat als we op de huidige manier blijven streven naar klimaatneutraliteit, de doelstelling van het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC) van 1,5°C zal worden overschreden. Afgelopen jaar lag de wereldwijde temperatuur voor de eerste keer al boven deze grens. We moeten onze CO2-reductie dus versnellen.”
“Het afgelopen jaar heeft TNO flinke stappen gemaakt. De CO2-uitstoot gerelateerd aan onze bedrijfsvoering – ook wel onze scope 1 en 2 emissies genoemd – is flink gedaald. Vergeleken met 2019 is onze CO2-uitstoot in 2023 met 54% afgenomen. Ons aardgasverbruik is in diezelfde periode met 36% gedaald, terwijl 89% van de totale elektriciteit die TNO de afgelopen jaren heeft gebruikt inmiddels duurzaam is. Ons laatste jaarverslag bevat een uitgebreide toelichting.”
Duurzame TNO-kantoren
TNO telt 20 vestigingen en gebruikt voor het onderzoek veel energie. De meeste locaties gebruiken al groene stroom (89% van het totaal) en TNO heeft zich gecommitteerd tot 100% duurzame elektriciteitsgebruik in 2025.
TNO is systematisch bezig met het verduurzamen van het vastgoed en faciliteiten. Mathieu: “Voor de gehele portefeuille is richting 2040 een planning gemaakt wanneer welke locatie verduurzaamd wordt. Dat houdt ook in dat we voor huurlocaties kijken welke stappen gezet moeten worden. Én als het niet voldoende opschiet, gaan we op zoek naar duurzamere locaties.”
“Komende jaren wordt de inzet versneld door het uitrollen van , wordt alle verlichting LED en zijn we bezig met het slim optimaliseren van verwarmingssystemen met AI. Ook investeren we in een innovatieve warmteterugwinningsmuur voor onze eigen locatie die mede-ontwikkeld is door TNO experts. Inmiddels wordt al 588 MWh aan duurzame elektriciteit opgewekt op TNO locaties.”
En doordat medewerkers op de werkvloer steeds bewuster bezig zijn met het energieverbruik van hun onderzoek en experimenten draagt elke medewerker ook bij aan het terugdringen van TNO’s uitstoot.
De koffie die de TNO’er uit de automaten drinkt? Die is duurzaam geproduceerd en wordt gedronken uit de circulaire koffiebeker of de losse herbruikbare bekers.
Wat overblijft in de bedrijfsrestaurants wordt aangeboden via de To Good to Go app. Meubilair wordt niet volledig vervangen maar alleen de onderdelen. Ook wordt het ‘oude’ meubilair opgeknapt, zodat het weer als nieuw kan worden gebruikt.
Weggooien gebeurt wel, maar duurzaam. Quirine Cohen, Consultant Circular Plastics: “Het goed scheiden van je afval zorgt ervoor dat we ons bedrijfsafval duurzaam kunnen afvoeren en recyclen. Samen met collega Veronique Barthelemy analyseerde ik het kantoorafval. Hieruit bleek dat er veel te winnen is bij het terugdringen van onze CO2-uitstoot als we ons restafval verminderen en beter scheiden.”
“We hebben nieuwe informatieborden ontwikkeld om het scheiden van ons kantoorafval te faciliteren. Sinds januari 2024 staan de nieuwe informatieborden op alle TNO-locaties. Na dit jaar gaan we opnieuw een analyse maken van de afvalgegevens om de impact van dit project in kaart te brengen.”
Duurzame labs
Een grotere uitdaging zit in de verduurzaming van de core business van TNO, namelijk de onderzoeksfaciliteiten. Hoe zorgen we ervoor dat deze van wereldklasse blijven én verduurzamen? Dat gaat van groot naar klein: Kunnen we stappen zetten bij de inkoop van grote onderzoeksinstallaties én kan het anders in de operatie bij het gebruik van (plastic) handschoenen of verpakkingen?
Torsten Scheithauer, projectleider van Pilot Project microbiologie labs, legt uit: “Ons pilotproject richt zich op de biologische labs en bestaat uit vier fases. In fase 1 vindt de inventarisatie plaats: we kijken hoeveel CO2 we uitstoten en hoeveel materiaal er in het lab wordt gebruikt.”
“In fase 2 onderzoeken we mogelijke maatregelen. Op welke manieren kunnen we duurzamer worden? De R-strategieën: refuse, reduce, reuse, recycle. Dus wat kunnen we in onze laboratoriumomgeving stoppen met gebruiken, minder gebruiken, hergebruiken of geschikt maken voor ander gebruik? In deze fase maken we gebruik van de expertise van onze collega’s en gaan we bij andere bedrijven kijken hoe zij dit aanpakken.”
“In de derde fase beginnen we met het daadwerkelijk testen om erachter te komen wat werkt en wat niet. We gaan bijvoorbeeld de temperatuur van onze diepvriezers verlagen, afzuigkappen gebruiken en testen of we daarmee energie kunnen besparen. Ook gaan we alternatieven voor plastic verpakkingen testen. In de vierde fase gaan we eindelijk kijken welke lessen uit dit pilotproject we kunnen toepassen op de rest van de organisatie.”
Duurzaam woon-werkverkeer & zakelijk reizen
Op 1 januari 2023 is het meest recente mobiliteitsbeleid van TNO in werking getreden. Dit beleid steunt op drie pijlers: flexibiliteit, vitaliteit en duurzaamheid. Het beleid helpt medewerkers flexibel te zijn in arbeidsmobiliteit. Zo kan de TNO’er zelf kiezen welk vervoermiddel hij/zij voor welk deel van de dienstreis gebruikt en krijgt daarvoor een vergoeding. Het beleid ondersteunt ook bij het maken van keuzes die bijdragen aan vitaliteit. De TNO’er ontvangt bijvoorbeeld een aantrekkelijke vergoeding voor wandel- en fietskilometers. Tenslotte draagt het beleid bij aan de duurzaamheidsambities van TNO. Als de medewerker privé een auto wil leasen, dan krijgt hij/zij subsidie van TNO als hij/zij kiest voor een elektrische auto.
De meeste TNO-locaties beschikken over oplaadmogelijkheden voor fiets en auto. En er komen steeds meer elektrische huurauto’s beschikbaar voor zakenreizen. Ook vind je op meerdere locaties elektrische fietsen.
En met resultaat! Mathieu Baas, CSR Officer: “Afgelopen jaar hebben TNO-medewerkers 52 miljoen zakelijke kilometers afgelegd. Dit resulteerde in een totale uitstoot van 6.473 ton CO2. Per fte is dit sinds 2016 met 60% gedaald. Deze substantiële reductie is te danken aan het mobiliteitsbeleid dat in 2023 is ingevoerd.”
Wat gaat er minder goed? De uitstoot door vliegreizen is wel toegenomen. De komende jaren blijft het een aandachtspunt om deze uitstoot waar mogelijk terug te dringen. Zo moeten TNO’ers alleen vliegen als dit echt waarde oplevert. Voor ritten met een afstand kleiner dan 700 km of minder dan 6 uur reistijd, moeten ze kiezen voor alternatief vervoer, zoals de trein.
“Er is nog veel werk aan de winkel, maar ik ben ervan overtuigd dat we onze ambitie van een klimaatneutraal TNO gaan behalen. Met de inzet van alle TNO-experts gaat dat zeker lukken.”