Onlangs verscheen het rapport “Zand en duurzaamheid: 10 aanbevelingen om een crisis af te wenden”, van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP). Hierin staat het belang van zand als strategische grondstof centraal. Deltares-onderzoeker Helena van der Vegt is co-auteur van dit rapport, dat oproept tot duurzaam zandbeheer.

Wereldwijd is zand na water het meest gebruikte materiaal om huizen, ziekenhuizen, scholen en wegen te bouwen, en om computerchips en glas te produceren en onszelf te beschermen tegen stormen en overstromingen. Zonder zand, geen gebouwen,  geen wegen, geen zoet grondwater en geen bescherming tegen natuurrampen. De vraag naar zand blijft groeien en onze afhankelijkheid van zand neemt toe, terwijl de reserves uitgeput raken en er geen nieuwe reserves ontstaan. Dat is een crisis in wording. Zonder zand, geen delta.

Sinds 2014 luidt UNEP de noodklok over onze omgang met zand als onuitputtelijke bron. Zand is er in overvloed, maar de voorraden zijn niet onuitputtelijk. Op veel plaatsen heeft zandwinning al geleid tot ecologische rampen en rivieroever- en kusterosie. De uitdagingen zullen alleen maar toenemen met de extra druk van de versnellende klimaatverandering, verstedelijking en voortdurende economische groei.  Daarom moeten we zand zien als strategische grondstof die van cruciaal belang is voor het ecosysteem en de menselijke ontwikkeling

Het laatste UNEP-rapport doet tien aanbevelingen om  beleidsmakers en andere belanghebbenden, te loodsen richting duurzaam zandbeheer.  Helena van der Vegt,onderzoeker Deltares: “De aanbevelingen in dit rapport zijn belangrijke bouwstenen voor Deltares’ focus op leefbaarheid van delta’s bij zeespiegelstijging, op betere bescherming van gemeenschappen  tegen overstromingen, op watervoorzieningen en op duurzame aanleg en vervanging van infrastructuur.”

Overheden en overheidsinstanties zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor het beleid en de wettelijke kaders om duurzaam zandbeheer en -bestuur tot stand te brengen. Het UNEP-rapport roept ook andere belanghebbende partijen in de waardeketen voor zand op om in actie te komen. Het belang van zand wordt steeds meer onderkend. Uit de aanbevelingen komen drie belangrijke thema’s naar voren: planning, innovatie en duurzame inkoop. Duurzaam zandbeheer is iets wat we alleen samen kunnen bereiken. Samen met onze partners gaat Deltares deze uitdaging al aan in verschillende projecten en samenwerkingen.

Bron: Deltares