Nederland wil in Europa vooroplopen in de ontwikkeling van een waterstofeconomie met een bijbehorende infrastructuur voor de productie en import van waterstof, transport en distributie van waterstof en de opslag ervan. Het succes daarvan hangt af van vier factoren.
Nederland bouwt aan een landelijk netwerk van 1.200 km om groene waterstof te transporteren en op te slaan voor vijf clusters van zware industrie – met een grote energiebehoefte – met tevens een aansluiting op Duitsland. Onze buurstaat kan de CO2-vriendelijke energiedrager waterstof goed gebruiken voor haar zware industrie in bijvoorbeeld het Ruhrgebied, maar ziet ‘verlamming’ in de Nederlandse aanpak.
De succesvolle doorbraak van de Nederlandse waterstofambitie van overheid en bedrijfsleven hangt met name af van vier factoren:
1. Opschaling van electrolysers: Snelle opschaling naar grote elektrolysers voor de productie van waterstof met behulp van duurzame energie, zoals windmolens op zee. Shell is tot nu toe de enige partij die een grootschalige groene waterstoffabriek bouwt (in Rotterdam). Investeringen van bedrijfsleven en overheden zijn hierbij cruciaal en zijn mede afhankelijk van garantiestellingen, ketensamenwerking en langetermijnovereenkomsten. Het bouwen van waterstoffabrieken kan de waterstofeconomie op gang brengen en de waterstofketen opzetten.
2. Faciliteren van import: Het faciliteren van de import van waterstof en/of ammoniak als waterstofdrager in Nederlandse havens uit goedkope productielanden in het Midden-Oosten en de VS (met relatief veel zon- en winduren voor duurzame energieopwekking). Import is ook nodig om te voorzien in de grote vraag naar waterstof die in Nederland wordt gebruikt en doorgevoerd, bijvoorbeeld naar Duitsland. ISPT heeft in januari 2024 de ‘Clean Ammonia Roadmap’ gepubliceerd in samenwerking met bedrijven en het Ministerie van EZK/RVO. Dit rapport biedt een duidelijk overzicht van potentiële nieuwe waardeketens voor schone ammoniak als energie- en waterstofdrager in Nederland en de ARRRA-regio.
3. Consistente wetgeving: Er is behoefte aan consistente wetgeving, zowel op het gebied van overheidssubsidies voor fossiele brandstoffen versus waterstof, als in de Omgevingswet (integratie van ruimtelijke planning, water, natuur) en Basisnet (‘rail, road, water, pipelines, grid’).
4. Veiligheid en Kennis : Het is essentieel om voldoende kennis en inzichten te hebben over de juiste ‘enablers’, zoals veiligheid voor waterstof en ammoniak. ISPT heeft in december 2023 het rapport ‘Safety Aspects of Green Hydrogen Production in Industry’ gepubliceerd. In dit rapport wordt met name ingegaan op noodzakelijke veiligheidsrichtlijnen, reguliere updates om tot standaardisatie van ontwerpen te komen, het belang van goede communicatie en van trainings- en opleidingsprogramma’s.