Wel blijkt dat in economisch opzicht de schaalvoordelen in alle sectoren afvlakken bij de huidige organisatie en stand van de techniek. In de glastuinbouw en zeugenhouderij zijn de voordelen van grote ten opzichte van middelgrote bedrijven nog maar marginaal.
Het ministerie van EL&I heeft Wageningen UR gevraagd om het proces van schaalvergroting in de Nederlandse land- en tuinbouw helder in beeld te brengen en de verschillende effecten ervan te analyseren.

De gemiddelde bedrijfsomvang in de land- en tuinbouw (in nge) is in de periode 1985-2008 duidelijk toegenomen in alle in het rapport geanalyseerde sectoren. Dit zijn de melkveehouderij, de glastuinbouw, de pluimveehouderij en de varkenshouderij. De toename is het sterkst op de vleeskuiken- en glastuinbouwbedrijven.

Effecten van schaalvergroting
Grotere bedrijven realiseren een hogere arbeidsproductiviteit en beschikken vaker over een bedrijfsopvolger. Ze zijn moderner ingericht en lopen grotere financiële risico’s dan kleinere bedrijven.
Grotere bedrijven zijn intensiever, wat kan leiden tot een grotere milieubelasting, maar ze investeren ook eerder en meer in milieumaatregelen, mede onder invloed van strengere milieuregelgeving die voor grotere bedrijven geldt (IPPC-richtlijn).
De gezondheid en het welzijn van de dieren op grotere bedrijven is gelijk aan of beter dan op kleinere bedrijven. Het aantal verkeersbewegingen per bedrijf neemt veelal toe met de bedrijfsomvang, maar op regio- en sectorniveau hoeft schaalvergroting niet te leiden tot een verkeerstoename.

Beeld van de toekomst
Het ‘gezinsbedrijf-plus’ zal, zo verwachten de onderzoekers, behalve in de glastuinbouw, ook in de toekomst het overheersende bedrijfstype zijn. Voor pluimvee en varkens beperken de productierechten tot 2015 het totaal aantal dieren in Nederland. Bij melkvee is het totaal aantal dieren tot 2015 inÃ??direct gelimiteerd door het melkquotum. Schaalvergroting betekent dat er op minder plaatsen landbouwproductie plaatsvindt. Belangrijk voor de maatschappelijke acceptatie is hoe de groter wordende bedrijven in het landschap zijn of worden ingepast.
De staatssecretaris van het ministerie van EL&I gaat deze zomer een maatschappelijke debat houden over de schaalvergroting in de veehouderij. Dit rapport kan daarvoor basismateriaal aandragen.