Het kabinet wil op korte termijn afspraken maken met Tata Steel Nederland en gaat onderzoeken of het haalbaar is om een deel van de plannen sneller uit te voeren. Zo moeten gezondheidsrisico’s op kortere termijn worden teruggebracht. Dat schrijven minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat in een brief als reactie op twee rapporten over staalproductie in de IJmond aan de Tweede Kamer.
De staalindustrie in Nederland is van groot belang voor de economie, werkgelegenheid en strategische autonomie van Europa, maar moet schoner en duurzamer. Tata Steel moet aanzienlijk bijdragen aan een gezondere leefomgeving en minder broeikasgassen uitstoten. Om daarvoor te zorgen heeft Tata Steel Nederland eind 2023 aangepaste plannen voor het verduurzamen en schoner maken van de staalfabriek in IJmuiden ingediend. De plannen beschrijven de sluiting van Kooksgasfabriek 2 (uiterlijk in 2029) en het vervangen van een van de hoogovens. Daarnaast wil het bedrijf schroot- en grondstofopslagen aanpakken om geluidsoverlast te beperken en de gevolgen van het verwaaien van de grondstoffen fors in te perken.
Rapporten onderschrijven urgentie
Minister Adriaansens vroeg vorig jaar aan de externe adviseurs Hans Wijers en Frans Blom mogelijke alternatieven op Tata Steels plannen te onderzoeken zodat het kabinet de juiste afweging voor een maatwerkafspraak kan maken. Het rapport met hun conclusies wordt vandaag aan de Tweede Kamer gestuurd en onderschrijft het belang van Tata Steel in IJmuiden voor de Nederlandse economie, werkgelegenheid, innovatie en strategische autonomie in Europa. Er zijn vijf mogelijke routes voor Tata Steel uitgewerkt, variërend van niets doen tot een gedwongen sluiting van het bedrijf. Er is ook een route uitgewerkt met de plannen van Tata Steel waarbij een aantal maatregelen sneller wordt uitgevoerd en er eerder gezondheidswinst wordt gerealiseerd. Iedere route kent voor- en nadelen, die volgens de adviseurs door het kabinet beoordeeld moeten worden.
De expertgroep Gezondheid IJmond, die onafhankelijk over gezondheidsvraagstukken in de IJmond adviseert, bracht recent haar eerste advies uit. Een van de aanbevelingen is dat de gezondheid van omwonenden van Tata Steel beter moet worden meegenomen in de vergunningverlening en de maatwerkafspraken. Ook dringt de expertgroep aan op versnelling van de maatregelen om zo eerder duidelijke verbeteringen in luchtkwaliteit en gezondheidseffecten te zien en op het opstellen van een gezondheidseffectrapportage.
Het kabinet neemt beide rapporten, die beschrijven dat de gezondheidsrisico’s in de IJmond en de verduurzamingsopgave van Tata Steel dermate urgent zijn dat niets doen of uitstel van een besluit onverantwoord zou zijn, zeer serieus. Het kabinet besloot eerder al dat gezondheid een prominente plaats moet krijgen in een eventuele maatwerkafspraak met het bedrijf. Het advies van de expertgroep geeft nogmaals aan waarom dat belangrijk is. Voor alle partijen, omwonenden, overheid en bedrijf, is het essentieel dat Tata Steel schoner en duurzamer wordt.
Plannen eerder uitvoeren hebben meeste voordelen
Het kabinet wil op basis van de conclusies uit de rapporten op korte termijn vervolgstappen zetten om tot een maatwerkafspraak te komen. Het kabinet kijkt daarom of het haalbaar is om de plannen van Tata Steel uit te voeren, waarbij sommige maatregelen sneller worden uitgevoerd om gezondheidsrisico’s versneld te verminderen. Deze optie biedt volgens het kabinet de meeste voordelen voor snelle verbetering van de leefomgeving van de omwonenden, vermindering van CO2-uitstoot terwijl de werkgelegenheid en economische en strategische waarde van de staalproductie behouden blijft.
Minister Adriaansens: “We maken dagelijks veel gebruik van staal en het is onmisbaar voor bijvoorbeeld het bouwen van huizen, bruggen, auto’s. We willen die productie ook in eigen hand houden. Ik ben blij met de conclusies van deze rapporten. Het belang van de staalindustrie in Nederland is helder, maar het moet schoner en duurzamer. In eerste instantie is het aan Tata Steel om dat te bereiken. Daar moet tempo in gemaakt worden, zowel met het nemen van besluiten als met de uitvoering ervan. Uitstel kan niet en ik ga me er voor inzetten om snel vervolgstappen te zetten.”
Staatssecretaris Heijnen: “Ik heb er vertrouwen in met deze keuze het goede pad in te slaan. Dit is een heel bijzondere mijlpaal: gezondheid wordt echt meegewogen in afspraken met de industrie. Het komt er nu op aan om alles op alles te zetten zodat op korte termijn de leefomgeving voor de omwonenden van Tata Steel al aantoonbaar gezonder wordt.”