De impact van organisaties op mens en milieu vormt een van de belangrijkste thema’s voor de komende decennia. Goed toezichthouderschap vereist naast zorgvuldige besluitvorming dat thema’s als duurzaamheid daadwerkelijk leven in de bestuurskamer, stelt de herziene Nederlandse Corporate Governance Code 2022. Hoe beïnvloedt de duurzaamheidsagenda corporate governance én uw taak als commissaris?

Duurzaamheid: belangrijkste thema komende decennia

De wereld verandert en dat vraagt ook om verandering binnen organisaties. Ondernemers en directies worden geacht om steeds duurzamer te handelen. ‘Duurzaam handelen’ is een breed begrip, omdat duurzaam zowel een ecologisch als een sociaal en economisch perspectief omvat. Als toezichthouder staat u daarbij voor de uitdaging om de dialoog aan te gaan over wat duurzaamheid betekent binnen het bedrijf waarvan u toezichthouder bent.

De herziene versie van de gedragsregels voor toezichthouders van beursgenoteerde bedrijven – de Corporate Governance Code 2022 – spreekt over ‘duurzame lange termijn waardecreatie’. Hierbij gaat het om doelstellingen die financiële prestaties overstijgen. Doelstellingen die de langetermijngevolgen voor mens en milieu omvatten, en waarin behoeften en verwachtingen van de maatschappij, belangen van aandeelhouders en andere stakeholders zijn meegewogen. Daarmee sluit duurzame langetermijnwaardecreatie aan bij bekende termen en richtlijnen op dit gebied, zoals Environmental, Social and Governance (ESG), de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en People, Planet, Profit (de 3 P’s).

Meer aandacht voor diversiteit en digitalisering

In de herziene Corporate Governance Code 2022 (hierna: de Code) zijn ook actuele maatschappelijke ontwikkelingen terug te vinden. Zo is er in de Code niet alleen meer aandacht voor duurzaamheid, maar ook voor digitalisering. Want nieuwe technologieën, zoals artificial intelligence (AI), brengen nieuwe uitdagingen met zich mee; ze vragen om ethisch verantwoorde toepassingen, en om cybersecurity en dataprotectie. De Code verlangt dan ook van toezichthouders dat ze zich bewust zijn van en inspelen op de gevolgen van digitalisering.

Een ander thema dat volgens de Code meer bestuurlijke aandacht verdient is ‘diversiteit en inclusiviteit’. U kunt daarbij denken aan spreiding in leeftijd, verscheidenheid aan culturele achtergrond en evenwichtige genderverhoudingen binnen een organisatie – zoals het streefquotum voor vrouwen in besturen en Raden van Commissarissen (RvC’s). Maar diversiteit en inclusiviteit gaan net zo goed over complementariteit in kennis en expertise. Is er binnen uw RvC al iemand met kennis van digitalisering en innovatie? Of juist van duurzaamheid? Nieuwe commissarissen, die dit soort aanvullende expertise inbrengen, zorgen voor een toekomstgerichte, multidisciplinaire aanpak waardoor u als RvC beter voorbereid bent op de problematiek en de kansen van morgen.

Bespreek in de bestuurskamer: hoe dragen wij bij aan een betere wereld?

Als werkgever, toezichthouder en sparringpartner – de drie rollen van een raadscommissaris – hebt u een invloedrijke positie. Daarbij hoort de taak om een belangrijke thema als duurzaamheid in de bestuurskamer aan de orde te stellen. Volgens de Code moet duurzaamheid zelfs een onderdeel zijn van iedere bedrijfsstrategie. Dat brengt een prioriteitswijziging met zich mee voor uw RvC: naast vragen over uw producten, diensten en primaire processen is er een zo mogelijk nog belangrijkere vraag, namelijk ‘Hoe draagt ons bedrijf bij aan een betere wereld?’. En daaruit voortvloeiend: ‘Wat is onze purpose?’, oftewel ‘Waarvoor is dit bedrijf op aarde en waarmee wil het impact maken?’

Vragen als deze dienen in de bestuurskamer en op strategisch niveau besproken en beantwoord te worden. Als commissaris mag u een bestuur uitdagen om zijn (duurzaamheids)strategie ter discussie te stellen. Daarbij is ook een rol weggelegd voor de ketenpartners. De supply chain vormt immers een steeds belangrijker onderdeel van duurzame langetermijnwaardecreatie – en de rapportering daarover. Door samen de keten te verduurzamen, kan uw bedrijf ook zijn eigen doelen bereiken.

Kosten versus kansen

‘Duurzaamheid’ kan simpelweg een checklist worden. Regelgeving kan dat effect versterken. Zo moeten vanaf 2026 veel organisaties in Nederland aan de slag met CSRD-rapportage – die met 12 standaarden en 82 rapportagevereisten uit kan komen op 500 KPI’s voor bedrijven. Met als risico dat het voldoen aan duurzaamheidsvereisten de zoveelste taak wordt voor bedrijven, die toch al een stijgende compliancedruk ervaren, in plaats van dat het een positieve bijdrage levert aan de wereld. Wegen de lasten en kosten van duurzaamheid zo nog wel op tegen de baten?

Juist daarom is inbedding van en transparante communicatie over duurzaamheid in de bedrijfsstrategie, de primaire processen en de cultuur van uw bedrijf, van groot belang. Zo wordt het verkrijgen van financiering gemakkelijker voor duurzame ondernemingen. En leveren duurzame keuzes een serieus concurrentievoordeel op zowel richting klanten als richting werknemers, want in de war for talent gaan bedrijven die transparant communiceren over een relevante, duurzame purpose, voorop.

Commissaris, wees transparant en toon morele moed

In een complexere wereld, waarin snelle veranderingen, nepnieuws en onzekerheid een gegeven zijn, is transparante communicatie over de keuzes die u maakt als bedrijf, bestuur en RvC van groot belang. Of het nu gaat om duurzame doelstellingen, cijfers over impact of keuzes voor gelijke beloning: communiceer erover. Ook als de duurzaamheidsscore van uw bedrijf nog niet overeenkomt met uw ambities. Bedrijven die verantwoordelijkheid nemen en zorgvuldige besluiten nemen die uit te leggen zijn – denk aan het comply or explain-principe van de Code – bereiken met kleine stappen meer dan greenwashers die mooie bewoordingen gebruiken, of carbon credits kopen, zonder daadwerkelijk te verduurzamen.

Als commissaris bent u in de unieke positie om bestuurders uit te dagen en duurzaamheid te presenteren als kans voor creativiteit, transparantie, het tonen van morele moed en ‘duurzame lange termijn waardecreatie’.

“Als het gaat om de grote issues in de maatschappij is er vanuit drie groepen verandering mogelijk. Ten eerste zijn er de burgers, die bijvoorbeeld duurzamere producten kunnen kopen. Ten tweede kan de overheid met wet- en regelgeving verandering in gang zetten. En de derde groep is het bedrijfsleven. Naar mijn mening kunnen bedrijven ontzettend veel verandering bereiken als ze morele moed tonen.”

Huck Chuah, partner KPMG Advisory