De belangrijkste klimaatbeloften van 25 van ’s werelds grootste bedrijven komen in werkelijkheid slechts neer op een vermindering van de uitstoot met gemiddeld 40%, en niet 100% zoals wordt gesuggereerd door hun “netto nul”- en “koolstofneutrale” claims, zo blijkt uit een nieuwe analyse. Dit zijn de bevindingen van de Corporate Climate Responsibility Monitor die vandaag is gepubliceerd en is uitgevoerd door het NewClimate Institute in samenwerking met Carbon Market Watch. Het onderzoek evalueert 25 grote bedrijven – die in verschillende sectoren en regio’s actief zijn – om de transparantie en integriteit van hun belangrijkste klimaatbeloftes te bepalen.

De belangrijkste klimaatbeloften van bedrijven vereisen een gedetailleerde evaluatie en kunnen in de meeste gevallen niet zonder meer worden aangenomen, zo blijkt uit het rapport. Slechts de netto nul belofte van één bedrijf werd beoordeeld als zijnde “redelijk integer”; drie met “matig”, tien met “laag” en de resterende 12 werden beoordeeld als zijnde “zeer laag” integer.

“We wilden zoveel mogelijk navolgbare goede praktijken aan het licht brengen, maar we waren eerlijk gezegd verbaasd en teleurgesteld over de algehele integriteit van de beweringen van de bedrijven”, aldus Thomas Day van het NewClimate Institute, hoofdauteur van het onderzoek. “Naarmate de druk op bedrijven om actie te ondernemen tegen klimaatverandering toeneemt, ontbreekt het in hun ambitieuze beweringen maar al te vaak aan echte inhoud, waardoor zowel consumenten als de regelgevende instanties die hun strategische richting moeten bepalen, misleid kunnen worden. Zelfs bedrijven die het relatief goed doen, overdrijven hun acties.”

Voor de minderheid van de 25 beoordeelde bedrijven dienen hun beloften als een nuttige langetermijnvisie en worden ze onderbouwd met specifieke emissiereductiedoelstellingen op korte termijn. Hoewel geen van de beloftes over het algemeen een hoge mate van integriteit heeft, kwam Maersk als beste uit de bus, met een redelijke integriteit, gevolgd door Apple, Sony en Vodafone met een matige integriteit.

De meerderheid van de bedrijven met net-nul of koolstofneutraliteitsbeloften slaagt er echter niet in ambitieuze doelstellingen te formuleren. Veel beloftes van bedrijven worden ondermijnd door omstreden plannen om de uitstoot elders te verminderen, verborgen kritische informatie en boekhoudkundige trucs. Uit de analyse blijkt dat de belangrijkste beloftes van Amazon, Deutsche Telekom, Enel, GlaxoSmithKline, Google, Hitachi, IKEA, Vale, Volkswagen en Walmart weinig integer zijn en die van Accenture, BMW Group, Carrefour, CVS Health, Deutsche Post DHL, E.ON SE, JBS, Nestlé, Novartis, Saint-Gobain en Unilever zeer weinig integer.

De 13 bedrijven die hun “net zero” beloften hebben ondersteund met expliciete emissiereductieverbintenissen, verbinden zich er gemiddeld toe hun volledige waardeketenemissies vanaf 2019 met slechts 40% te verminderen. De andere 12 hebben geen specifieke emissiereductieverplichtingen voor hun net-nul streefjaar.

Slechts drie van de 25 bedrijven – Maersk, Vodafone en Deutsche Telekom – verbinden zich er duidelijk toe meer dan 90% van hun volledige waardeketenemissies koolstofvrij te maken. Ten minste vijf van de bedrijven zouden hun emissies effectief slechts met minder dan 15% verminderen, vaak door downstream- of upstream-emissies in hun waardeketen uit te sluiten.

Het uitsluiten van emissiebronnen of marktsegmenten is een veel voorkomend probleem dat de betekenis van de doelstellingen vermindert. Acht bedrijven sluiten upstream- of downstreamemissies in hun waardeketen uit, die gewoonlijk goed zijn voor meer dan 90% van de emissies die zij onder controle hebben. E.ON kan marktsegmenten uitsluiten die goed zijn voor meer dan 40% van zijn energieverkoop; Carrefour lijkt locaties uit te sluiten die goed zijn voor meer dan 80% van de winkels onder het Carrefour-merk.

Compenserende benaderingen ondermijnen ook de integriteit. 24 van de 25 bedrijven zullen waarschijnlijk een beroep doen op compensatiecredits, van wisselende kwaliteit. Ten minste tweederde van de bedrijven vertrouwt op verwijderingen uit bossen en andere biologische activiteiten, die gemakkelijk ongedaan kunnen worden gemaakt door bijvoorbeeld een bosbrand. Nestlé en Unilever distantiëren zich van de praktijk van compensatie op het niveau van de moedermaatschappij, maar staan hun individuele merken toe en moedigen hen aan compensatie na te streven om producten met een koolstofneutraal label te verkopen.

Sommige schijnbaar ambitieuze doelstellingen kunnen leiden tot zeer weinig actie op korte termijn. CVS Health kan zijn emissiereductiedoelstelling voor 2030 misschien halen met beperkte aanvullende maatregelen, aangezien de doelstelling wordt vergeleken met een basisjaar met buitengewoon hoge emissies. GlaxoSmithKline kan de uitvoering van belangrijke emissiereductiemaatregelen uitstellen tot 2028/2029, vooruitlopend op zijn doelstelling voor 2030.

“Misleidende advertenties van bedrijven hebben reële gevolgen voor consumenten en beleidsmakers. We worden voor de gek gehouden door te geloven dat deze bedrijven voldoende actie ondernemen, terwijl de realiteit verre van dat is”, aldus Gilles Dufrasne van Carbon Market Watch. “Zonder meer regelgeving zal dit zo doorgaan. We hebben regeringen en regelgevende instanties nodig om op te treden en een einde te maken aan deze trend van greenwashing.”

Er werden ook veelbelovende voorbeelden van klimaatleiderschap geïdentificeerd. Google ontwikkelt innovatieve instrumenten om in realtime hernieuwbare energie van hoge kwaliteit in te kopen; dit wordt door andere bedrijven opgepikt. Maersk en Deutsche Post doen grote investeringen in koolstofarme technologieën voor vervoer en logistiek. Er is nog heel wat potentieel voor bedrijven om deze nieuwe beste praktijken te kopiëren en op te schalen.

“Bedrijven moeten de realiteit van een veranderende planeet onder ogen zien. Wat een decennium geleden aanvaardbaar leek, is niet langer voldoende,” zei Dufrasne. “Met vage doelstellingen komen we nergens zonder echte actie, en het kan erger zijn dan niets doen als het publiek erdoor wordt misleid. Landen hebben laten zien dat we een nieuwe start nodig hebben bij het aannemen van de Overeenkomst van Parijs, en bedrijven moeten dit weerspiegelen in hun eigen acties.”

De Monitor Klimaatverantwoord Ondernemen wordt een jaarlijkse publicatie. Volgens dagblad Trouw geeft deze internationale studie een voorproefje van een Nederlandse studie. In opdracht van Milieudefensie gaat het NewClimate Institute dit jaar de klimaatbeloften van 29 grote vervuilers toetsen.