Christian de Waard is CEO bij Effectory, een databedrijf dat gespecialiseerd is in medewerkersonderzoek en -feedback voor grote Nederlandse organisaties en overheidsinstanties. Christian, die naast CEO ook een gediplomeerd psycholoog is, ziet in de onderzoeksdata dat ESG een steeds grotere rol speelt op de werkvloer en in het leven van medewerkers. Als reactie hierop heeft het van origine Amsterdamse bedrijf een ESG-scan gelanceerd. Hiermee kunnen organisaties ESG-prestaties volgen en optimaliseren, duurzaam groeien en voldoen aan de wettelijke vereisten van de EU. Gedegen ESG-beleid is anno 2023 enorm belangrijk voor je compliance, maar ook voor veel Gen Z-ers en millennials een randvoorwaarde bij het zoeken van een werkgever, of een argument om al dan niet te vertrekken bij hun huidige job.

Christian, wat is volgens jou de essentie van een gedegen ESG-beleid?

“Dat is een beleid wat laat zien dat een organisatie de verantwoordelijkheid neemt om zich niet alleen te focussen op het succes van de eigen organisatie, maar ook oog heeft voor sociale en milieu belangen. Dus niet alleen aandacht voor het maken van winst, maar ook oog hebben voor CO2 impact of duurzaam omgaan met energie en aandacht voor de (sociale) veiligheid van medewerkers. Uiteraard spelen inclusiviteit – hoe wordt iedereen meegenomen en vertegenwoordigd? – en diversiteit – hoe geven we ruimte aan meer perspectieven? – hierin een cruciale rol. Vanuit Effectory vinden we dat ESG-beleid meer is dan alleen ‘het zetten van een vinkje’.”

Maar hoe kunnen deze bedrijven ervoor zorgen dat ESG niet alleen ‘het zetten van een vinkje’ is?

“Het moet gedragen worden door het leiderschap binnen de organisaties, op alle niveaus. En het liefst komt het beleid mede tot stand vanuit de medewerkers zelf. Dit kunnen ze doen door het onderdeel te laten zijn van de bedrijfscultuur. Een gedegen ESG-beleid, is niet een mooie PowerPoint aan het eind van ieder kwartaal. Het is een houding en (voorbeeld)gedrag.”

Kan je daar een voorbeeld van geven?

“Het kan om de simpelste dingen gaan, zoals: hoe gaan we om met sollicitanten? Laten we ze niet te lang wachten in het recruitment proces, spreken we alle typen talent aan met onze vacatures en ontvangen ze altijd constructieve feedback ook als we niet met hen doorgaan? Maar ook, kunnen we ons eigen afval netjes opruimen? Doen we alle lichten uit iedere avond als de laatste vertrekt? Organisaties die ESG serieus nemen, kiezen voor de ultieme validatie van hun inspanningen: door hierover feedback te vragen aan hun eigen medewerkers. Staan onze medewerkers achter onze strategische keuzes? Wat merken ze ervan? Welke suggesties ter verbetering hebben ze? En natuurlijk door daarna iets te doen met die waardevolle feedback. Daarmee laat je zien dat hun feedback serieus wordt genomen en door ernaar te handelen geef je ook het goede voorbeeld aan anderen, waarmee het een nieuwe norm wordt.”

Welke uitdagingen zien jullie het meest terug in Nederland als het gaat om ESG-beleid?

“Wat we het meeste zien is dat bedrijven wel willen – maar niet weten hoe. Helemaal als het aankomt op de ‘S’ en ‘G’ binnen ESG. Effectory ondersteunt organisaties hierin, we hebben dan ook een scan die over zes assen duurzame gezondheid en veiligheid, diversiteit en inclusie, loongelijkheid en retentie, goed ondernemingsbestuur, duurzame cultuur van innovatie en vertrouwen en toon vanuit de top meet.

Wat we ook zien is vaak bereidheid om dingen te verbeteren, maar ondanks die wilskracht en ambitie, de realiteit soms kan tegenvallen. Er is simpelweg niet altijd een quick fix mogelijk. Kijk bijvoorbeeld naar diversiteits-doelstellingen, veel organisaties worstelen om hun ambities hierin waar te maken.”

Hoe ontwikkel je effectief beleid?

“Start nu! Het klinkt een beetje afgezaagd, maar je moet ergens beginnen. Er gebeurt ontzettend veel op het gebied van wet- en regelgeving vanuit de CSRD. EU-wetgeving verwacht van alle beursgenoteerde en grotere bedrijven (vanaf 250FTE en 40M omzet) dat zij informatie delen over hoe de organisatie de risico’s en kansen ziet vanuit sociale en ecologische kwesties. En over de impact van de activiteiten op mens en milieu. Momenteel is het dus een hot topic; er wordt veel over geschreven. Wij denken dat je de volgende zeven stappen goed kan gebruiken:

  1. Beleg dit op het hoogste niveau. Zorg voor executive sponsorship en laat zien dat het een belangrijke prioriteit is. 
  2. Bepaal wie er, naast de executive vanuit de organisatie, betrokken moet worden. Wie voelt zich betrokken bij het onderwerp? En wie heeft toegang tot de juiste databronnen?
  3. Bepaal aan de hand van de SDGs (Sustainable Development Goals) vanuit de United Nations welke doelstellingen voor je organisatie belangrijk zijn en wat verplicht is. Bekijk daarnaast waar jij je als organisatie aan wil verbinden.
  4. Lees je in! Zorg voor het vergroten van je kennis op de gekozen gebieden en vraag vooral om hulp. Dit is iets wat je typisch samen kan oppakken met andere bedrijven of peers. En dat is nog leuk ook!
  5. Als je je doelstellingen hebt bepaald, bedenk dan hoe je deze wilt gaan meten en welke technologie je hiervoor wilt gaan inzetten. Dit kan variëren van een simpel Excel tot een ESG dashboarding solution. 
  6. Monitor regelmatig welke voortgang je boekt en zorg dat je up-to-date blijft. Dit is geen eenmalig project, dit is iets voor ‘the long run’. 
  7. Evalueer met elkaar en pas aan waar nodig. Dit is een ongoing effort die alle takken van je business aangaat. Wees niet bang om de start die je gemaakt hebt aan te passen en blijf leren! Maar blijf bovenal oprecht en feitelijk. Maak het niet mooier dan het is.”

Hoe ben je transparant over je prestaties?

“Leuke vraag en hier heb ik een heel duidelijk antwoord op: het is mission-critica! We hebben allemaal weleens rooskleurige ESG-rapportages gelezen van de meest vervuilende bedrijven. Daar trappen huidige en toekomstige medewerkers, en steeds vaker consumenten, niet meer in. Transparantie is niet alleen het publiceren van resultaten en initiatieven, maar ook eerlijk zijn over wat er nog te behalen valt.” 

Hoe maak je ESG integraal onderdeel van je organisatie?

“ESG is niet een individuele pijler. ESG helpt organisaties om hun missie na te leven en tegelijkertijd hun verantwoordelijkheid te nemen in het dienen van de maatschappij en de planeet. Organisaties die ESG omarmen zijn uiteindelijk duurzaam succesvoller. Daarnaast zijn de organisaties waar medewerkers voor willen én blijven werken. Begin bij het vrijwillig recruiten van geïnteresseerden. Je zult merken dat ze uit alle hoeken van het bedrijf komen. Maak het daarnaast onderdeel van je communicatie. Niet af en toe in een kwartaalrapportage, maar ook in de communicatie op je werkplek zelf, denk aan de kantine of de wc’s. In mijn eigen communicatie en acties draag ik bijvoorbeeld ook onze eigen waardes uit. We kiezen steeds vaker voor teamuitjes met beperkte tot geen CO2 uitstoot, terwijl we voorheen sneller in een vliegtuig stapten.”

Welke organisaties doen dat nu al goed?

“Dit is een moeilijke vraag, het ligt er enorm aan waar je naar kijkt. Het internet staat vol lijstjes en mooie verhalen, maar ik vind Patagonia een mooi voorbeeld. Vooral omdat ten tijde van de oprichting duurzaamheid een belangrijk aspect is en het veel ondernemers inspireert om op dezelfde manier te opereren. In een ideale wereld zetten we medewerkers in om de ESG-doelstellingen ook daadwerkelijk kwalitatief te valideren. Wat geven de medewerkers voor cijfer als je ze het zou vragen? Het liefst zou ik met een van onze klanten samenwerken om hier iets samen in te ontwikkelen. Maar daar is ook lef voor nodig. Maar wie weet zal dat dan mijn inspiratie worden.”