Een interview met Els Martijn, oprichter van Firm of the Future
door Marije Groen in ’t Wout

Van CO₂-heffingen tot rapportageverplichtingen, van productpaspoorten tot zorgplichten in de keten, de komende jaren verandert het speelveld voor bedrijven ingrijpend. De Europese Unie voert het tempo op en de jaren 2025 en 2026 vormen een kantelpunt.

Els Martijn, oprichter van organisatieadviesbureau Firm of the Future, volgt de ontwikkelingen op de voet en bracht recent een strategisch overzicht uit van de stand van zaken per juli 2025. In dit interview deelt ze haar visie op wat er écht toe doet en waar bedrijven nu op moeten letten.

Els, waarom is juist dit moment zo cruciaal voor bedrijven?

Els Martijn: “De komende achttien maanden worden bepalend. De EU heeft een hele batterij aan wetgeving gelanceerd die elkaar raakt en versterkt. Sommige wetten, zoals de CSRD, zijn al van kracht. Andere, zoals de EUDR of CBAM, gaan in 2025 of 2026 verplichtingen opleggen die vérder gaan dan veel organisaties zich nu realiseren.”

“Wat veel bedrijven niet zien, is dat het niet meer gaat om losse duurzaamheidsprestaties, maar om systemische transparantie: over je keten, je producten, je data. Dat vraagt om voorbereiding.”

Welke wetten springen er volgens jou uit?

“De CSRD/ESRS is nog steeds de meest bekende. Maar minstens zo belangrijk is de EUDR, die per eind 2025 bedrijven verplicht om de herkomst van grondstoffen als cacao, soja of hout tot op perceelniveau te kunnen aantonen.”

“Daarnaast wordt CBAM vaak onderschat: het gaat om een CO₂-heffing op geïmporteerde producten zoals staal, aluminium en meststoffen. Vanaf januari 2026 moeten bedrijven daarvoor emissiegegevens aanleveren én betalen. En: ook in 2025 moet al gerapporteerd worden.”

Veel wetgeving is al formeel aangenomen. Wat betekent dat praktisch?

“Het betekent dat we niet meer in een planningsfase zitten, we zitten midden in de transitiefase. De meeste regels zijn er, en de deadlines zijn bekend. Tegelijk is de uitvoeringspraktijk in veel landen, ook Nederland, nog in beweging. Dat maakt het voor bedrijven soms ongrijpbaar.”

“Daarom helpt het om niet alleen de juridische teksten te volgen, maar ook te kijken naar hoe je dit strategisch en praktisch vertaalt. Waar moet je data vandaan komen? Welke ketenrelaties zijn kritisch? Hoe bewijs je dat je voldoet aan principes als dubbele materialiteit?”

Zijn het vooral multinationals die dit raakt?

“Zeker niet. Natuurlijk zijn de grote beursgenoteerde bedrijven als eerste aan zet, maar via ketenverplichtingen, leveranciersvragen en rapportagedruk gaat dit iedereen raken. Zelfs de kleinste producent die koffie of leer levert, zal merken dat er eisen komen over herkomst en arbeidsomstandigheden.”

“Wat je nu ziet, is dat ook mkb’ers vragen krijgen vanuit klanten die zélf moeten rapporteren. De vrijwillige VSME-standaard die de EU deze zomer heeft aanbevolen, is daar een goed voorbeeld van: formeel vrijwillig, maar in de praktijk steeds vaker gevraagd.”

Wat zou jouw advies zijn aan bedrijven die nog zoekende zijn?

“Ik zou zeggen: probeer grip te krijgen op het speelveld. Begin niet meteen met rapporteren of systemen bouwen, maar met een inventarisatie: wat geldt er voor ons? Wat komt eraan? Wat hebben we al, wat missen we nog?”

“En kijk daarbij niet alleen naar juridische verplichtingen, maar ook naar strategische impact. Niet alles hoeft meteen, maar sommige stappen kosten tijd: het bouwen van datakwaliteit, het ontwikkelen van keteninzicht, het betrekken van interne afdelingen. Daarmee moet je nu al beginnen als je klaar wilt zijn voor na 2026.”

En hoe kijk je naar de Nederlandse context?

“Nederland is op onderdelen strenger dan de EU. Denk aan duurzaamheidsclaims, de Green Claims Directive is op EU-niveau ingetrokken, maar in Nederland hanteert de ACM al jaren een streng toetsingskader. Ook op due diligence zien we dat de Wet Internationaal Verantwoord Ondernemen (WIVO) waarschijnlijk sneller én breder wordt ingevoerd dan de Europese CSDDD.”

“Daar moeten bedrijven alert op zijn. Je kunt niet alleen afgaan op wat ‘Brussel’ zegt, je moet ook weten wat Den Haag doet.”

Wat kunnen organisaties nu al doen, zonder zich te verliezen in details?

“Een goed begin is een overzicht hebben van wat er op je afkomt, en wie dat binnen de organisatie raakt. Sustainability is geen eiland meer, het raakt finance, legal, HR, inkoop, IT. Breng mensen samen, maak een plan van aanpak, bepaal prioriteiten.”

“Steeds meer organisaties zoeken naar helderheid in het woud van nieuwe regels en termen. Vanuit Firm of the Future hebben we daarom een actueel overzicht samengesteld waarin we de belangrijkste wet- en regelgeving per juli 2025 in samenhang toelichten. Daarmee geven we organisaties een praktisch vertrekpunt om structuur aan te brengen in hun eigen aanpak.”

Het strategisch naslagwerk “Stand van zaken EU wet- en regelgeving duurzaamheid juli 2025” is op te vragen via info@firmofthefuture.nl.