Eind Maart heeft de Europese Commissie een nieuw pakket gepresenteerd met maatregelen op verschillende vlakken over circulaire economie. Deze vloeien voort uit het Circulair Economy Action Plan dat in 2020 is gepubliceerd. Het pakket gaat over veranderingen in hoe we consumeren en produceren en bestaat uit vier grote onderdelen:
- Duurzame producten de norm maken (Sustainable Products Initiative, waaronder de herziening van de Eecodesign Directive)
- EU strategie voor circulair en duurzaam textiel
- Stimuleren van de interne markt voor bouwproducten
- Versterken van de positie van de consument
Sustainable Products Initiative en ecodesign
Het grootste en breedste onderdeel van het nieuwe pakket is het Sustainable Products Initiative (SPI). Hierbij wordt verder gebouwd op eerdere ecodesign-regels, die betrekking hebben op elektronische producten en nu zelf ook worden uitgebreid. Zowel de scope van het ecodesign wordt vergroot om zo veel mogelijk producten te omvatten en ook de eisen waar producten aan moeten voldoen worden uitgebreid. Naast energie-efficiëntie zullen er ook criteria komen voor circulariteit en om de algehele ecologische voetafdruk te verkleinen.
Het SPI moet zorgen dat producten grondstoffen en energie efficiënt gebruiken, makkelijker te recyclen of hergebruiken zijn en langer betrouwbaar mee gaan. De Europese Commissie zegt dat 80% van de milieu-impact tijdens de levenscyclus van een product afhankelijk is van het ontwerp; zij willen daar om die reden extra eisen aan stellen.
Daarnaast komen er eisen om productspecifieke informatie te verschaffen, zodat consumenten de milieu-impact van hun aankoop kennen. Hiervoor wordt het Digital Product Passport geïntroduceerd. De Commissie verwacht dat de beschikbaarheid van deze informatie het makkelijker zal maken om producten te repareren en recyclen.
Tot slot bevat het voorstel een informatieplicht over de vernietiging van niet verkochte of geretourneerde consumptiegoederen met als doel dit op termijn te verbieden.
Textiel strategie en duurzame bouwproducten
De Textielstrategie beschrijft een visie om in 2030 textiel op de Europese markt te hebben met een langere levensduur, van recyclebaar of gerecycled materiaal en vrij van gevaarlijke stoffen. Ook hierbij is het doel om de kledingsector circulair te maken, inclusief ecodesign.
De herziening van de bouwproductenverordening heeft als doel om via nieuwe producteisen bouwproducten duurzamer en herbruikbaarder te maken. De Europese standaarden moeten versterkt worden om zo een geharmoniseerd Europees raamwerk te creëren.
Als laatste hoopt de Europese Commissie de administratieve lasten van met name het MKB te verlichten; dit moet onder andere door de introductie van het Digital Product Passport bereikt worden.
Versterken van de positie van de consument
De Europese Commissie wil de consument verder ondersteunen bij het maken van bewuste en duurzame keuzes. Een verplichte informatievoorziening over de milieu- en klimaatimpact van producten moet consumenten het makkelijker maken om deze duurzame keuze te maken en consumenten beschermen tegen ‘greenwashing’. Dit omvat onder andere informatie over hoe lang een bepaald product (bij normaal gebruik) mee kan gaan maar ook informatie over of een product gerepareerd kan worden.
Het ‘right to repair’, waar de Commissie ook voorstellen over zal publiceren, moet ervoor zorgen dat consumenten eerder de keuze maken producten te repareren of hergebruiken in plaats van nieuwe producten te kopen.
Laura Stam, beleidssecretaris VNO-NCW
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van VNO-NCW