Reclame mag niet oproepen tot gedrag dat schadelijk is voor de gezondheid of in hoge mate schadelijk is voor het milieu, staat in de Nederlandse Reclame Code. Voor het eerst behandelt de Reclame Code Commissie een klacht daarover. Een uitspraak in deze zaak kan verstrekkende gevolgen hebben voor andere reclames die schadelijk zijn voor het milieu en de gezondheid.
De Reclame Code Commissie (RCC) komt vaak in het nieuws met klachten over misleidende duurzaamheidsclaims (greenwashing), zoals reclames van Shell, KLM of Primark. Op 4 april behandelt de RCC voor het eerst een ander soort klacht, gebaseerd op een recente wijziging van de Reclame Code. Volgens die wijziging mag in reclames niet worden aangemoedigd tot gedrag dat schadelijk is voor de volksgezondheid en in hoge mate schadelijk is voor het milieu (zie toelichting onder).
Reclame Fossielvrij heeft op basis van deze bepaling een klacht ingediend tegen een tv-spotje van TUI voor vliegvakanties naar de Turkse Rivièra. Volgens Reclame Fossielvrij zet deze reclame aan tot schadelijk gedrag, aangezien vliegen veel klimaat- en gezondheidsschade veroorzaakt.
Reclame Fossielvrij wordt in de klacht bijgestaan door advocaten van Walden Grene en Ecolytico. Advocaat Berber Brouwer (Walden Grene): “Als de RCC ons betoog volgt, kan dat grote gevolgen hebben voor andere reclames die aanzetten tot gedrag dat schadelijk is voor het milieu of de gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan reclames voor cruisereizen, fast fashion of een fast food rundvleesburger.” Reclame Fossielvrij heeft een soortgelijke klacht ingediend over reclames voor cruisereizen van SunWeb. De organisatie sluit niet uit dat andere klachten zullen volgen.
De TUI-commercial was onder andere te zien in het reclameblok voorafgaand aan het acht uur journaal. Rémi ter Haar (campaigner Reclame Fossielvrij): “In het journaal zien we dagelijks de ingrijpende gevolgen van klimaatontwrichting; dodelijke hittegolven, overstromingen, bosbranden, mislukte oogsten. Maar vóór en ná datzelfde journaal worden we verleid door reclames voor vliegreizen die ons nog dieper in de problemen brengen. Dat is toch op geen enkele manier meer uit te leggen?”
Toelichting
Artikel 2 van de NRC luidt dat reclame in overeenstemming dient te zijn met de wet, de waarheid, de goede smaak en het fatsoen. Per 1 juli 2023 heeft de Stichting Reclame Code een aantal wijzigingen doorgevoerd, waaronder een aanvulling op de toelichting van artikel 2 NRC. Volgens de toelichting valt onder artikel 2 NRC tevens de verplichting dat reclame niet mag aanzetten tot gedrag dat schadelijk is voor de gezondheid of veiligheid of in hoge mate schadelijk is voor het milieu. Volgens de Stichting Reclame Code is dit een reparatie van bestaande EU-verplichtingen (Audiovisuele Mediadiensten-richtlijn, artikel 9 onder lid 1 C iii en iv) die in de nieuwe Code voor Duurzaamheidsreclame niet meer expliciet in de NRC werden benoemd.