Innovatieve bedrijven zijn binnen het mkb voorlopers op het gebied van duurzaamheid. Naast kostenbesparingen zien deze bedrijven ook de strategische mogelijkheden van duurzaam ondernemen. Hiermee onderscheiden ze zich nadrukkelijk van andere mkb-bedrijven. Beleid gericht op het innovatievermogen van bedrijven kan het duurzaamheidsbeleid verder versterken.

Duurzaamheid is een belangrijk thema in het regeerakkoord van Rutte III. Met een doelstelling van een CO2-reductie van 49% in 2030 (ten opzichte van 1990) ontkomt ook het mkb er niet aan om duurzamer te worden. Uit eerder onderzoek van ING Economisch Bureau blijkt dat drie op de vier mkb-bedrijven in Nederland in meer of mindere mate duurzaam onderneemt. Een verdere verduurzaming van het mkb is noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen te halen. Daarom is het van belang te kijken om wat voor bedrijven het hier gaat en op welke manier ze duurzaam bezig zijn.

Innovatieve bedrijven nemen het voortouw

Mkb-bedrijven die zichzelf als innovatief omschrijven doen significant meer aan duurzaamheid dan niet-innovatieve bedrijven. Ze doen niet alleen vaker aan energiebesparing, afvalreductie en recycling, maar ook meer aan het opwekken of gebruik van duurzame energie en aan CO2-reductie. Circa één op de vijf innovatieve bedrijven doet niets aan duurzaamheid. Bij de niet-innovatieve bedrijven geldt dit voor bijna één op de drie bedrijven.

Product- en procesinnovatie voert boventoon bij innovatieve bedrijven

Innovatie kent vele vormen. Twee derde van de bedrijven die zichzelf als innovatief bestempelt houdt zich bezig met productinnovatie en circa de helft doet aan procesinnovatie. Slechts een klein deel van de innovatieve bedrijven houdt zich bezig met sociale innovatie, zoals slimmer werken of vernieuwing in de arbeidsorganisatie.

Innovatieve bedrijven zetten duurzaamheid strategisch in

Zowel voor innovatieve als niet-innovatieve bedrijven zijn kostenbesparingen de grootste drijfveer om duurzaam te ondernemen. Daarnaast ondernemen innovatieve bedrijven vaker duurzaam vanuit strategisch oogpunt. Dit geldt met name voor de bedrijven die zich richten op product- en/of procesinnovatie. Deze bedrijven zien kansen in de markt of gebruiken duurzaamheid om zich van de concurrent te onderscheiden. Duurzaamheid maakt dan ook bij veel innovatieve bedrijven onderdeel uit van de bedrijfsstrategie. Voor de niet-innovatieve bedrijven geldt dit in veel mindere mate.

Geld verdienen met duurzaamheid

Uit de vraag waar bedrijven de komende twee jaar van plan zijn in te investeren blijkt dat innovatieve bedrijven vaker in de ontwikkeling van nieuwe duurzame producten en/of diensten en in duurzame productiemethoden investeren dan niet-innovatieve bedrijven. Hieruit kan worden geconcludeerd dat innovatieve bedrijven duurzaamheid ook vaak beschouwen als onderdeel van het verdienmodel. Ongeveer de helft van de innovatieve bedrijven draagt ook naar buiten toe uit dat het bedrijf duurzaam onderneemt. Van de niet-innovatieve bedrijven doet slechts 15% dit.

Innovatie en duurzaamheid gaan hand in hand

Duurzaamheid en innovatie gaan in de praktijk hand in hand. Dat geldt echter nog onvoldoende voor het overheidsbeleid om duurzaamheid te stimuleren. Dat is vooral gericht op het stimuleren van specifieke duurzame maatregelen zoals energiebesparing en het opwekken van duurzame energie. Beleid gericht op het stimuleren van het innovatievermogen van mkb bedrijven kan het duurzaamheidsbeleid verder versterken.